Pengertian Sejarah

Pendahuluan

            Bidang sejarah merupakan satu bidang yang penting kerana kita dapat mengetahui dan memahami peristiwa sejarah yang pernah berlaku pada masa lampau. Oleh itu, ahli-ahli sejarah perlulah menjalankan kajian dan tafsiran untuk mendapatkan fakta yang benar dan kukuh. Pada hakikatnya, sejarah dicipta oleh manusia dan sejarah telah dijadikan sebagai panduan dan teladan dalam kehidupan mannusia. Walau bagaimanapun, penyelidikan harus dilaksanakan oleh ahli sejarah berdasarkan bukti yang kukuh dan tepat supaya dapat mencatatkan peristiwa dan kejadian sejarah yang benar-benar berlaku pada zaman silam. Persoalannya, apakah pengertian dan konsep sumber, sumber sejarah dan ciri-ciri sumber sejarah?

Pengertian Sumber

            Sumber memainkan peranan yang signifikan dalam bidang sejarah. Sumber berperanan untuk menentukan kebenaran dan kesahihan sesuatu fakta. Sebenarnya, sumber sejarah mempunyai maksud yang sangat luas dan harus diselidik dengan jelas dan tepat. Hal ini adalah kerana sumber sejarah tidak boleh direka oleh sendiri dengan sesuka hati, malah ahli-ahli sejarah mestilah mempunyai bukti yang kukuh dan benar supaya dapat menghasilkan fakta yang tepat.

            Sumber mengandungi maklumat ataupun bukti yang tulen ataupun maklumat yang bersifat asli tentang sesuatu fakta, kejadian ataupun hal-hal tertentu yang berkaitan dengan sesuatu peristiwa sejarah. Terdapat ahli-ahli sejarah yang memberikan maksud yang berbeza tentang sumber sejarah.

            Mengikut Profesor Carr, sumber sejarah boleh terdiri daripada sekumpulan fakta yang telah diteliti dan dipastikan. Beliau telah menyatakan bahawa sumber sejarah adalah mengandungi fakta yang telah dikenalpasti dan ditafsirkan. Menurut Profesor Collingwood pula menyatakan sumber sejarah adalah teks yang mempunyai kenyataan mengenai sesuatu peristiwa sejarah. Oleh itu, sumber sejarah harus ditafsir mengikut kehendak ahli-ahi sejarah bagi menghasilkan penulisan sejarah yang tepat. Lous Gottschalk pula menyatakan sumber sejarah adalah sebagai bahan bukti dalam bentuk tulisan, catatan dan saksi utama kepada peristiwa sejarah yang berlaku. Beliau menerangkan sumber sejarah merupakan bahan bukti dalam bentuk tulisan, catatan dan saksi utama terhadap perkara sejarah yang berlaku. Bagi Neibuhr pula sumber sejarah adalah merupakan perkara atau peristiwa yang telah berlaku pada masa lampau. Beliau telah menjelaskan bahawa sumber sejarah adalah peristiwa sejarah yang telah berlaku pada zaman dahulu lagi.

            Secara ringkasnya, sumber sejarah ialah kumpulan bahan-bahan sejarah yang hasil daripada kejadian ataupun peristiwa lampau. Sumber sejarah tersebut merupakan bahan-bahan yang tersimpan di arkib negara, arkib cawangan negeri, muzium, perpustakaan ataupun koleksi orang perseorangan. Di samping itu, sumber dianggap sebagai satu dokumen bukan sahaja bahan-bahan bertulis bahkan juga kesan peninggalan lama seperti gambar, batu ataupun senjata.

            Ahli-ahli sejarah akan bergantung kepada sumber sejarah yang berbentuk arkeologi, numismatik dan epoigrafi bagi mereka yang mengkaji peristiwa sejarah pada masa lampau. Kesemua bahan tersebut dijumpai di tapak-tapak arkeologi. Bukan itu sahaja, ahli-ahli sejarah juga bergantung kepada tinggalan manusia dan aktiviti pengeluaran manusia. Sumber tersebut telah memberi pengetahuan tentang tamadun manusia. Masyarakat awal yang mewarisi alatan dan teknologi telah diwujudkan oleh ahli-ahli sejarah apabila penemuan tinggalan pada zaman prasejarah seperti Zaman Paleolitik, Zaman Mesolitik, Zaman Neolitik dan Zaman Logam.

            Tambahan lagi, sumber sejarah memberi pengetahuan tentang peristiwa sejarah yang telah berlaku. Sebagai misalan, rangka manusia yang dikenali sebagai ‘Manusia Perak’ (Perak Man) telah ditemui oleh Profesor Datuk Dr.Zurina Majid di Gua Gunung Runtuh, Lenggong, Perak, Malaysia. Penemuan tersebut telah memberikan tafsiran baharu terhadap kewujudan manusia awal. Namun, ahli-ahli sejarah lain bergantung kepada sumber sejarah bagi membuktikan kejadian sesuatu peristiwa sejarah. Dalam pengertian yang lain, sumber sejarah merupakan bahan yang menyediakan bukti yang tertentu untuk ahi-ahli sejarah mengemukakan satu rumusan dan tafsiran yang baik.